sabelsprinkhanen
Kenmerken en voorkomen
De sabelsprinkhaanvrouwtjes bezitten een duidelijk zichtbare, zijdelinks afgeplatte legboor (“de sabel”), alle hebben ook een zijdelinks afgeplat lichaam, tarsen met 4 segmenten en lange, beweeglijke voelsprieten. De mannetjes striduleren door hun linker vleugel over de rechter heen en weer te bewegen. De soorten zijn vaak groen van kleur en er zijn 7 onderfamilies.
De onderfamilie Conocephalinae bezitten een spleetvormig gehoororgaan onder de knie van de voorpoten en een naar boven toe spits toelopende kop (070 1 g). De wrattenbijters (onderfamilie Decticinae) bezitten spleetvormige gehoororganen in de voorpoten en een duidelijk van elkaar gescheiden paar pulvillae (voetzolen) aan het laatste lid van de achtertarsen. In het Middellandse Zeegebied talrijke soorten, in Nederland en België ongeveer 8.
De zadelsprinkhanen (onderfamilie Ephippigerinae) zijn door hun in het midden in een hoek geknikte, naar achteren toe hoog gewelfde halsschild onmiskenbaar. In Noord-West Europa en ook in Nederland komt maar één vertegenwoordiger voor. De boombewonende soorten van de onderfamilie Meconominae hebben een gehoororgaan met een rond trommelvlies in de voorpoten. Het stridulatieorgaan ontbreekt, maar de soorten brengen toch geluid voort, zij het op een heel andere en merkwaardige manier (zie verder Meconema thalassinum).
De Phaneropteriinae of sikkelsprinkhanen hebben ook een rond trommelvlies en een zeer brede, sterk naar boven gebogen, vrij korte legboor. Met uitzondering van Phaneroptera-soorten zijn deze sprinkhanen kortvleugelig. De in Noordwest Europa ontbrekende onderfamilie van de Saginae zijn herkenbaar door hun grote doorns aan de voor- en middenpoten die in een rij geplaatst aan een zaag (sago) doen lijken. De echte sabelsprinkhanen (onderfamilie Tettigoniinae) zijn zeer grote, krachtige insecten met groen als grondkleur. In Midden-Europa komen 3 soorten voor, in Nederland twee.
Behandelde taxa
Onderfamilie Conocephalinae
Conocephalus dorsalis (gewoon spitskopje)
Onderfamilie Decticinae (wrattenbijters)
Anonconotus alpinus
Antaxius pedestris
Decticus verrucivorus (wrattenbijter)
Gampsocleis glabra (kleine wrattenbijter)
Metrioptera brachyptera (heidesabelsprinkhaan)
Metrioptera roeseli (greppelsprinkhaan)
Pholidoptera aptera
Pholidoptera griseoaptera (bramensprinkhaan)
Platycleis albopunctata (duinsabelsprinkhaan)
Onderfamilie Ephippigerinae (zadelsprinkhanen)
Ephippiger ephippiger (zadelsprinkhaan)
Onderfamilie Meconominae
Meconema thalassinum (boomsprinkhaan)
Onderfamilie Phaneropteriinae (sikkelsprinkhanen)
Barbitistes serricauda (zaagsprinkhaan)
Isophya kraussi
Leptophyes albovittata (oostelijke struiksprinkhaan)
Phaneroptera falcata (sikkelsprinkhaan)
Poecilimon ornatus
Polysarcus denticauda
Onderfamilie Saginae
Saga pedo
Onderfamilie Tettigoniinae (echte sabelsprinkhanen)
Tettigonia cantans (kleine groene sabelsprinkhaan)
Tettigonia viridissima (grote groene sabelsprinkhaan)